ኤፒስቲሞሎጂ የእውቀትን ፅንሰ-ሀሳብ ከሚመለከት የፍልስፍና ቅርንጫፎች አንዱ ነው ፡፡ ዝነኛ ፈላስፎች - ፕሌቶ ፣ አይ ካንት ፣ አር ዴስካርት ፣ ጂ ሄግል እና ሌሎችም - በስነ-ፅሁፍ ጥናት ላይ የበኩላቸውን አስተዋፅዖ አደረጉ ፡፡
ኤፒስቲሞሎጂ ምን ይመለከታል
የስነ-ፅንሰ-ሀሳቡ ዋና ችግር የሚሆነውን እና የእውነትን ትርጉም መፈለግ ነው ፡፡ እንዲሁም ሳይንስ በአጠቃላይ ዕውቀትን ያጠናል - ቅጾቹ ፣ ዋናዎቹ ፣ ንድፈ ሐሳቦቹ እና ዘዴው ፡፡ በኤፒስቲሞሎጂ ማዕቀፍ ውስጥ ሃይማኖት ፣ ሥነ ጥበብ እና ሳይንስ እንዲሁም የልምድ ፣ የርዕዮተ ዓለም እና የብልህነት ክስተቶች ይታሰባሉ ፡፡ የዚህ ክፍል ዋና ጥያቄ - በመርህ ደረጃ ዓለምን ማወቅ ይቻላል? በመልሶቹ ላይ በመመርኮዝ በርካታ የስነ-ፅንሰ-ሀሳቦች አቅጣጫዎች ተለይተዋል ፡፡ በፍልስፍናዎቻቸው ውስጥ ፈላስፎች “አእምሮ” ፣ “እውነት” ፣ “ስሜት” ፣ “ውስጣዊ ስሜት” ፣ “ንቃተ-ህሊና” በሚሉት ፅንሰ-ሀሳቦች ይሰራሉ ፡፡ በእምነቶች ላይ በመመርኮዝ የስነ-እውቀት ተመራማሪዎች ለስሜታዊ ፣ ምክንያታዊ ወይም ምክንያታዊ ያልሆነ የእውቀት - እውቀት ፣ ቅ prioት ፣ ወዘተ.
የኤፒስቲሞሎጂ ገፅታዎች
ይህ የፍልስፍና ሥነ-ስርዓት በጣም ወሳኝ ነው። በመጀመሪያ ፣ በቅ illት እና በእውነታው መካከል ያለውን ግንኙነት ትመረምራለች እና የማወቅ እድሎችን ትነቅፋለች ፡፡ ትችት ስለ ዓለም መሠረታዊ አስተሳሰብን ወደ ጤናማ አስተሳሰብ በመቃወም የትኛውንም የ epistemology አቅጣጫን በማረጋገጥ ራሱን ያሳያል ፡፡ ሌላው የስነ-ተውሂድ ጥናት ባህሪ (Normalism) ነው ፡፡ ፍልስፍና የሰው ልጅ ዕውቀቶችን ሁሉ የሚወስን አንዳንድ መሠረታዊ ዕውቀቶችን መኖርን ያመለክታል ፡፡ ለተለያዩ የስነ-ፅሁፍ ትምህርቶች መሰረቱ ሙከራ ፣ ቀመር ወይም ተስማሚ አምሳያ ሊሆን ይችላል ፡፡ ቀጣዩ ገጽታ ርዕሰ-ማእከላዊነት ነው። ሁሉም የዚህ ክፍል ጅረቶች የእውቀት ርዕሰ ጉዳይ መኖሩ የጋራ አላቸው ፡፡ በፍልስፍናዊ ትምህርቶች ውስጥ ያሉ ሁሉም ልዩነቶች ይህ ርዕሰ-ጉዳይ የዓለምን ስዕል እንዴት እንደሚገነዘብ ላይ የተመሠረተ ነው።
ሌላው የስነ-እውቀት ጥናት ገፅታ የሳይንስ ማእከልነት ነው ፡፡ ይህ የፍልስፍና ቅርንጫፍ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ የሳይንስን አስፈላጊነት ይቀበላል እናም ሳይንሳዊ እውነታዎችን በጥብቅ በመከተል ጥናቱን ያካሂዳል ፡፡
አዲሶቹ የስነ-ፅሁፍ ትምህርቶች ከጥንታዊው ማዕቀፍ ወጥተው በድህረ-ትችት ፣ በእቃ-ማዕከላዊ እና ፀረ--ሳይንቲስቶች ተለይተው ይታወቃሉ ፡፡
የኤፒስቲሞሎጂ ዋና አቅጣጫዎች
በጣም ታዋቂ ከሆኑት የስነ-እውቀት ትምህርቶች መካከል ጥርጣሬ ፣ አግኖስቲክዝም ፣ ምክንያታዊነት ፣ ስሜታዊነት እና ተሻጋሪነት ይገኙበታል ፡፡ ጥርጣሬ ከቀድሞዎቹ አዝማሚያዎች አንዱ ነው ፡፡ ተጠራጣሪዎች ዋናው የእውቀት መሣሪያ ጥርጣሬ ነው ብለው ያምናሉ ፡፡ አግኖስቲክዝም በጥንት ጊዜም ይገኛል ፣ ግን በመጨረሻ በአዲሱ ጊዜ ቅርፅን ይዞ ነበር ፡፡
የስነ-እውቀት ትምህርትን ችግሮች ከግምት ውስጥ ያስገባ የመጀመሪያው ፈላስፋ በጥንታዊ ግሪክ ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ6-5 ኛው ክፍለዘመን ይኖር የነበረው ፓርሜኒደስ ነበር ፡፡
ተገዥነት በእውነት ተጨባጭ ግንዛቤ ላይ ጣልቃ ስለሚገባ አግኖስቲክስ በመርህ ደረጃ የእውቀት ዕድልን ይክዳል ፡፡ “ምክንያታዊነት” የሚለው ቃል የተመሰረተው በ አር ዴስካርት እና ቢ ስፒኖዛ ነው ፡፡ እውነታውን ለመገንዘብ ምክንያታዊ እና አስተዋይነት ብለው ይጠሩታል ፡፡ ስሜታዊነት ፣ በኤፍ ቤከን የተገነባው ፣ በተቃራኒው በስሜት በኩል በእውቀት ላይ የተመሠረተ ነበር ፡፡ በአር ኤመርሰን “ተፈጥሮ” ድርሰት ተመርቶ ተሻጋሪነት ተፈጠረ ፡፡ ትምህርቱ በእውቀት እና በተፈጥሮ ከተዋሃደ ዕውቀትን ሰበከ ፡፡
